Waar gaat biodiversiteit naartoe?
Vorig jaar is het thema ‘biodiversiteit’ veel in het nieuws geweest, vooral met betrekking tot de stikstofdiscussie. Maar wat houdt biodiversiteit het eigenlijk in? Biodiversiteit gaat over de verscheidenheid van planten- en diersoorten, alle micro-organismen, en de balans tussen alle soorten op aarde. Biodiversiteit is essentieel voor het in stand houden van ecosystemen en daarmee een gezonde leefomgeving. Biodiversiteit heeft een dempende werking op invloeden die een gebied onder druk zetten, zoals ziekten, plagen, vervuiling en klimaatverandering. Biodiversiteit maakt het systeem weerbaarder, beheerst ziekten en plagen, speelt een grote rol bij belangrijke bodemprocessen, zorgt voor de bestuiving van vele gewassen en is daarnaast de basis van plantenveredeling. Kortom, we kunnen niet zonder biodiversiteit en het is dus ontzettend belangrijk!
Verlies aan biodiversiteit
Het gaat wereldwijd minder goed met de biodiversiteit, de bedreiging hiervan wordt groter ingeschat dan de te snelle opwarming van de aarde. Ook in Nederland gaat de biodiversiteit hard achteruit. De belangrijkste oorzaken van verlies aan biodiversiteit in Nederland zijn onder andere toename en intensivering van landgebruik, verdwijnen van landschapslementen, klimaatverandering, overmatig gebruik van meststoffen en overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen. Daarbij is er nog een gebrek aan meetbaarheid, beloning, en waardering voor positieve bijdrage aan biodiversiteitsherstel.
Kantelpunt
Maar het is nog niet te laat voor biodiversiteitsherstel. We zitten nu op een kantelpunt waar men door ingrijpende maatregelen de biodiversiteit nog kunnen herstellen. Met name de landbouw kan hier een essentiële rol in spelen. Hoogproductieve en veerkrachtige landbouw in combinatie met een hoge biodiversiteit is namelijk goed mogelijk. Landbouw is een eutroof (eco)systeem, waar veel voedsel in omloop is, dat in principe een hoge biodiversiteit binnen en buiten de landbouwpercelen kan ondersteunen. Twee derde van het grondgebruik in Nederland is agrarisch, dus het gebied voor biodiversiteitsherstel is gigantisch.
Landbouw en biodiversiteitsherstel
Allereerst is het belangrijk om de invloeden die verder gaan dan de percelen te beperken. Denk hierbij aan de emissie van stikstof, gewasbeschermingsmiddelen, wateronttrekking en beheer van landschapselementen en sloten. Binnen de percelen kan dit door het beheren van randen, sloten en niet-productieve elementen. Daarnaast zorgt een zo min mogelijke verstoring van de akker voor een positief effect.
Beter bodembeheer
Niet-productieve landschapselementen spelen een essentiële rol voor biodiversiteitsherstel. Daar horen wegbermen, sloten en slootbeheer, akkerranden, houtige elementen, keverbanken en een erfbeplanting bij. Ook een beter bodembeheer is van belang voor biodiversiteitsherstel. Bijvoorbeeld een minder intensieve grondbewerking, meer continuïteit in bodembewerking, meer organische stof aanvoer, minder nadruk op bemesting met direct opneembare stikstof en minder bodemverdichting.
Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw
Met het nieuwe Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) kunnen, voor bovengenoemde zaken voor biodiversiteitsherstel, punten en een fictieve waarde worden gehaald, waardoor je uiteindelijk meer subsidie kunt krijgen als bedrijf. Biodiversiteit is voor iedereen van belang en wordt daarom door middel van subsidies uit het GLB ondersteund. Dit jaar zal de lancering plaatsvinden van de Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw (BMA). Door middel van KPI’s wordt de biodiversiteit op jouw bedrijf in kaart gebracht. Het doel is om op termijn biodiversiteit te belonen, waardoor telers meer aan biodiversiteitsherstel kunnen doen.