De meerwaarde van landschapselementen
Wilde bestuivers hebben het lastig in onze agrarische gebieden. In vergelijking met vroeger zien we vooral op het platteland steeds minder bestuivers. De helft van Nederland bestaat uit boerenland, dus er ligt wel een enorme gelegenheid om dit om te draaien!
Landschapselementen inzetten
Landschapselementen zoals akkerranden, bomenrijen, heggen, vijvers en sloten, maar ook vanggewassen en stikstofbindende gewassen of braakliggend land zorgen voor voedsel en veiligheid voor bestuivers. In onderzoek van Naturalis werd gekeken hoe verschillende landschapselementen zo goed mogelijk kunnen worden ingezet om wilde bestuivers (wilde bijen en hommels, zweefvliegen en dag- en nachtvlinders) te ondersteunen.
Landschapselementen hebben allemaal potentie om de biodiversiteit te verbeteren, maar de soortensamenstelling, de ligging in het gebied en het beheer bepalen de daadwerkelijke waarde van deze elementen voor de biodiversiteit.
Heggen als eco-activiteit
Plant je bijvoorbeeld als eco-activiteit een heg bestaand uit maar één of enkele soorten die weinig nectar of stuifmeel leveren en snoei je die vaak kort, dan heeft dit weinig nut voor bestuivers. Beter kun je kiezen voor een haag met verschillende soorten die uitbundig tot bloei komen. Waar vroeger fruittelers vooral zwarte els plantten als windvanger, is dit de afgelopen jaren veranderd in een haag met steeds meer soorten om zo bestuivers en natuurlijke vijanden voor een lange periode van voedsel te voorzien. Heb je interesse in een haag? Ga dan eens bij een fruitteler kijken.
Tekort aan nectar en stuifmeel
Vooral in de lente en aan het eind van de zomer is er een tekort aan nectar en stuifmeel in de akkerbouwgebieden. Mocht jij een akkerrand, haag, of ander gewas op groene braak willen zetten, kies dan mogelijk voor een vroegbloeiende of laatbloeiende optie. Voor het stimuleren van vlinders is het vooral belangrijk om bijvoorbeeld een akkerrand met diverse kruiden in te zaaien, omdat rupsen voornamelijk kruideneters zijn. Ook is een plek met strooisel en mos ideaal voor beschutting aangezien de meeste vlinders als rups overwinteren.
Veelzijdige akkerranden
Onderzoek heeft ook aangetoond dat bredere bufferstroken langs watergangen leiden tot een groter en beter voedselaanbod voor bestuivers dan smalle bufferstroken. Ook oevervegetatie is enorm belangrijk. Zo worden hommels vaak waargenomen op smeerwortel. Het weghalen van maaisel op de bufferstrook valt zeker aan te bevelen, omdat het verstikking van de onderliggende vegetatie voorkomt. Als akkerranden te eenzijdig zijn, kunnen er wel grote hoeveelheden nectar aanwezig zijn, maar is het aanbod soms van korte duur. Kies daarom voor een diversiteit aan soorten met een langdurige bloeiperiode.
Waarde van stikstofbindende gewassen
Vanggewassen bloeien vaak laat in het seizoen wanneer de grootste activiteit van bestuivers al achter de rug is. Vaak wordt gekozen voor grassen en granen welke geen voedsel bieden voor bestuivers. Daarom hebben vanggewassen voor de meeste wilde bestuivers een lage waarde. Stikstofbindende gewassen zoals lupinen, veldbonen en klavers hebben een grotere waarde voor bestuivers. Rode klaver en lupine zijn vooral populair bij langtongige insecten vanwege hun diepe bloemen. De honingbij houdt meer van ondiepere bloemen zoals witte klaver. Idealiter kiest men voor een mengsel van diepe bloemen (rode klaver) en ondiepe bloemen (witte klaver).
Beschutting bieden
Kies je voor braakliggend land, ga dan bij voorkeur voor een periode langer dan een jaar om de diversiteit aan eenjarige en meerjarige plantensoorten te bevorderen. Wanneer het een langere periode braak ligt, kan aan struiken worden gedacht die zeer belangrijke beschutting bieden voor vlinders.
Kortom, er zijn een heleboel opties die je kunt toepassen om de biodiversiteit te stimuleren. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Kijk eens om je heen wat er allemaal al gebeurt en wat bij er bij jou op het bedrijf het beste zou passen.