Omringd door water, maar toch niet genoeg?
Zeeland is omgeven door water, en toch is droogte een steeds groter wordend probleem. Hoe is dit mogelijk? Vooral de zoetwaterbeschikbaarheid is laag in Zeeland. Van veel oppervlaktewater is het zoutgehalte te hoog om te gebruiken voor de beregening van veel gewassen. Dit komt met name doordat veel polders onder zeeniveau liggen, waardoor het zeewater op het zoete grondwater drukt en hiermee aan de andere kant van de dijk leidt tot zoute kwel. Zoute kwel ontstaat bij een lage tegendruk van het zoete water wanneer de sloten minder gevuld zijn en zo minder tegendruk geven van het zoete water. Zo is het water in de sloten tijdens de wintermaanden vaak zoet genoeg om het gewas mee te beregenen, maar staan deze droog in de zomermaanden of zijn ze veel te zout.
Mag ik water uit de sloot gebruiken?
Je mag niet zomaar water uit sloten gebruiken. Dit mag alleen wanneer je in het bezit bent van een watervergunning, het waterpeil in de sloot boven het in de vergunning aangegeven waterpeil staat, of de registratie van de hoeveelheid onttrokken water wordt ingediend bij het waterschap. Het afdammen van een sloot is verboden. Voor kleinere secundaire en tertiaire sloten is het wel mogelijk om met dammetjes te werken. Je kunt op deze manier het grondwaterstand verhogen. Je moet dit wel melden. Dit is per perceel ook te regelen met peilgestuurde drainage.
Grondwaterbeheer
Op sommige plaatsen in Zeeland is er wel zoet grondwater beschikbaar. Op de Grondwaterkaart wordt inzichtelijk weergegeven waar zoet grondwater zit. Omdat de voorraad van zoet grondwater beperkt is, is een melding of vergunning verplicht en gelden er restricties op hoeveel water je mag onttrekken. Zo mag je maximaal 800 m3 per jaar per hectare van het perceel (waarbinnen de onttrekkingsinrichting is aangelegd) onttrekken.
Verzilting op de loer
Vanwege de stijgende zeepspiegel en de drogere zomers die worden voorspeld, zal zoute kwel naar verwachting een groter probleem worden in de toekomst. Verzilting van goede landbouwgrond en beschikbaarheid van zoet water zijn dus thema’s die veel aandacht vereisen. Daarom zijn er een hoop initiatieven waarin de zoetwaterbeschikbaarheid wordt onderzocht. Zo is er onder andere het Deltaplan Zoetwater, Living Lab Schouwen-Duiveland, Boeren meten water Noord-Beveland, Freshmaker, Go Fresh Drainstore, sub-irrigatie via regelbare drainage en nog meer.
Initiatieven zoet water
De reden dat er zoveel projecten zijn, is dat de zoetwatervoorziening echt maatwerk is per teler en/of per perceel. In veel projecten wordt nu het zoutgehalte gemeten in oppervlaktewater om een idee te hebben waar er zoet water beschikbaar is en wanneer. Een tweede belangrijk aspect is het onderzoeken van opslagmogelijkheden en optimalisatie van het gebruik van het zoete water dat beschikbaar is. Wil je meer weten over de projecten die er lopen? Kijk dan eens op de website van het Waterschap of vraag je adviseur ernaar. Sommige zijn ook persoonlijk betrokken bij deze projecten.