Gele roest, wat nu?

Net als de afgelopen jaren wordt op een aantal percelen in het hele land alweer vroeg in het seizoen gele roest gevonden in de wintertarwe. De tarweplantjes zijn nu nog klein en aantasting valt mee, maar de roest zal zich de komende maanden zeker gaan verspreiden. Indien er niets tegen roest wordt gedaan, kan er een flinke opbrengstvermindering zijn. Een fungicideproef op Proefboerderij Rusthoeve vorig jaar in het ras Durand en Benchmark liet een opbrengstvermindering zien van ongeveer 30% indien er niet gespoten werd tegen roest. Dit komt overeen met proeven in Engeland, waar verliezen van wel 40-50% voorkwamen indien er niet werd gespoten tegen roest. Afgelopen winter vroor het eindelijk weer eens goed, daardoor is de verwachting dat roest minder een probleem zal zijn dit jaar. Om te weten of dit zo is, is het goed om nog eens te bekijken wat gele roest is en wat je er tegen kunt doen.

Wat is gele roest?

Gele roest is een schimmel die verschillende graangewassen en grassen kan aantasten. Vooral tarwe is hier gevoelig voor. Gele roest is te herkennen aan de gele sporenhoopjes, die in lengterijen op het blad liggen. Zwaar aangetaste gewassen verliezen veel groen blad en brengen daardoor uiteindelijk veel minder op. Ook de aren van de planten kunnen worden aangetast.

De ziekte verspreidt zich het snelst bij koel weer en wordt daarom wel ‘koelweerschimmel’ genoemd. De verspreiding is optimaal bij temperaturen tussen 10°C en 15°C en vochtige weersomstandigheden. Zodra het warm wordt (>25°C) stopt de ontwikkeling of sterft de schimmel af. De schimmel verspreidt zich via sporen. Ze worden voornamelijk door de wind verplaatst of door contact tussen het blad. Zoals bij veel andere schimmelziektes in granen blijft gele roest over op opslagplanten. Vanuit deze besmettingsbron gaat de ziekte over op gezonde planten. Groenbemesters, maar ook opslagplanten, kunnen een ‘groene brug’ vormen waarmee de ziekte van seizoen op seizoen wordt doorgegeven. In de winter overleeft de schimmel als ‘inactief’ mycelium in plantenweefsel of als actieve sporen op plantenweefsel (zoals wintertarwe of andere opslagplanten). De lage temperaturen doden de actieve sporen, maar het inactieve mycelium in plantenweefsel kan tot -5°C overleven. Zeker met de isolerende werking van de sneeuw deze winter op wintertarwepercelen zal deze temperatuur voor lange tijd niet overal bereikt zijn. Het is dus heel goed verklaarbaar dat er nu roest wordt gevonden ondanks de vorst.

Warrior fysio

De roest die op tarwe voorkomt kan zich ook geslachtelijk voortplanten in tegenstelling tot de gele roest die op gerst voorkomt. Dit zorgt ervoor dat er steeds weer nieuwere schadelijke varianten (fysio’s) voorkomen van roest in tarwe, en dat dit in gerst meevalt. Hierdoor is er bijna jaarlijks een verschuiving in fysio’s. Deze fysio’s behoren soms tot dezelfde genetische groep fysio’s, maar zijn net even anders en tasten daardoor andere rassen aan, ook rassen met een tot nu toe goede resistentie. Zo hebben we sinds 2012 te maken met nieuwe fysio’s van gele roest die agressiever zijn: de Warrior-Kranich fysio’s. Gele roest soorten van het Warrior-type gedijen goed onder hogere temperaturen Ze kunnen zich ook snel vermeerderen, omdat ze veel sporen maken en effectief infecteren. Daarmee hebben ze een antwoord op de belangrijkste resistentiegenen in granen.

Wat is er tegen te doen?

Kies een ras met een goede resistentie tegen gele roest. Houd er rekening mee dat veel rassen in het jonge stadium (tot stengelstrekking) gevoelig zijn voor gele roest, maar dat ze resistent zijn vanaf de strekkingsfase. Infectie in het najaar en vroege voorjaar betekent dus niet dat de resistentie van het ras is doorbroken. Aangezien er bijna jaarlijks nieuwe gele roest fysio’s komen, is het wel goed om alle rassen te blijven controleren op aantasting. Verandering van gevoeligheid van een ras is zeker wel mogelijk.

Daarnaast blijkt dat gele roest niet snel resistent wordt voor fungiciden. Ze blijven daarom uiterst effectief. Standaard een T0-bespuiting uitvoeren als verzekering tegen gele roest is daarom niet nodig. Het is een kwestie van tijdig reageren na het signaleren.

Omdat het beschikbare middelenpakket krimpt en er gezocht wordt naar een reductie van gebruik doen CZAV en CropSolutions onderzoek naar alternatieven. Onder andere de inzet van plantversterkers en biostimulanten worden dit jaar weer onderzocht, maar ook worden er elk jaar weer rassenproeven aangelegd om nieuwe rassen te beoordelen op hun gevoeligheid voor ziekten. Neem contact op met uw CZAV-adviseur om te komen tot een optimaal beheersingsadvies van gele roest in uw gewas.